Τίτλος

Προκολοµβιανή Τέχνη

Φορέας

Μουσείο Μπενάκη

Εναλλακτικός Τίτλος

English : Pre-Columbian Art (Διεθνής)

Περιγραφή

Greek : Η Συλλογή Προκολομβιανής τέχνης αποτελεί δωρεά του Γεωργίου Γόντικα και περιλαμβάνει αντικείμενα που ανήκουν στους λεγόμενους «Πολιτισμούς των Άνδεων» της Νοτίου Αμερικής. Με τον γενικό όρο «Πολιτισμοί των Άνδεων» δηλώνονται οι πολλές πολιτισμικές ομάδες που ζούσαν στην οροσειρά των Άνδεων και είχαν κοινή λατρεία και τεχνολογία. Η εκτεταμένη αυτή περιοχή διακρίνεται σε τρείς ζώνες: τις Βόρειες Άνδεις (Κολομβία, Ισημερινός και ενα μικρό τμήμα του Περού), τις κεντρικές Άνδεις (τα υψηλά οροπέδια του Περού και της Βολιβίας) και προς νότον, την έρημο της Χιλής. Επειδή ελάχιστες είναι οι γραπτές πηγές που σώζονται, τα πορίσματα των αρχαιολογικών ερευνών παρέχουν πολύτιμα δεδομένα για τη συγκρότηση της εικόνας για τη ζωή των Προκολομβιανών ομάδων και για τον εξαιρετικό, πλην όμως ακόμη άγνωστο, πολιτισμό τους. Η Συλλογή Προκολομβιανής Τέχνης ρίχνει φως σε πολλές από τις όψεις της ζωής των ανθρώπων της Προκολομβιανής Αμερικής: στην τεχνολογία, τις τελετές, τα υλικά, τα ενδύματα, τις τελετουργίες, την ιδεολογία. Η Συλλογή αποτελεί τη μόνη που έχει καταγραφεί στην Ελλάδα με αντικείμενα από την Κεντρική και Νότιο Αμερική, που συγκεκριμένα προέρχονται από πολιτισμούς του Ισημερινού, του Περού, της Κόστα Ρίκα και του Μεξικού, και περιλαμβάνουν πάνω από 200 τέχνεργα και μια εντυπωσιακή ομάδα 2.355 σφονδυλίων. Μείζον στοιχείο της Προκολομβιανής ζωής αποτελούσε η θρησκεία που ηταν ανιμιστική, αφού θεοποιούσε φυσικές δυνάμεις, ιερούς τόπους και αντικείμενα. Πολλές από αυτές τις δυνάμεις ήταν αντιθετικές, αλλά ωστόσο μεταξύ τους συμπληρωματικές, εφόσον η θρησκεία διεπόταν απο την έννοια του δυϊσμού. Οι λατρευτικές πρακτικές στην Κεντρική και τη Νότιο Αμερική εμφανίζουν κοινά στοιχεία, παρά τις επιμέρους διαφοροποιήσεις τους, και υποδεικνύουν τη συμβολική και θρησκευτική αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο αυτών περιοχών. Ορισμένες τελετές περιλάμβαναν προσφορές σε υπερφυσικές δυνάμεις, είτε «φυσώντας» το πνεύμα από καπνίζοντα φύλλα κόκας στις κορυφές των βουνών είτε με σπονδές μπύρας από αραβόσιτο («chicha») στη «Μητέρα Γη», γνωστή ως «Pachamana» στη διάλεκτο «Quechua», ή πραγματοποιώντας προσφορές καύσεων. Ειδική κοινωνική ομάδα που σχετιζόταν με την αριστοκρατία ήταν οι σαμάνοι και οι ιερείς. Ως μεσολαβητές μεταξύ της πραγματικότητας και του κόσμου των πνευμάτων, οι σαμάνοι διαδραματίζουν ακόμη και σήμερα σημαντικό ρόλο στις κοινότητες των ιθαγενών ομάδων. Πρωταρχική πηγή για την αναγνώριση χαρακτηριστικών στοιχείων της Προκολομβιανής ζωής, όπως εμφανίζεται ανάγλυφα με τα αντικείμενα της Συλλογής Γόντικα, αποτελούν τα επαναλαμβανόμενα εικονογραφικά θέματα. Παρατηρούμε ότι οι κεφαλές-τρόπαια και οι ιερείς (ή/και σαμάνοι) κυριαρχούν στα αγγεία Nasca, ενώ στοιχεία από την ντόπια χλωρίδα και πανίδα διακοσμούν τα σφονδύλια από τον Ισημερινό. Πράγματι, οι πολιτισμικές αξίες της καθημερινής και της τελετουργικής ζωής είχαν τον αντίκτυπό τους και στη τέχνη. Τα αγγεία των Moche απεικονίζουν κατά προτίμηση σκηνές μάχης, αιχμαλώτους, ζώα και φυτικά θέματα, στα οποία οι κεραμείς απέδιδαν ανθρώπινα και θεϊκά χαρακτηριστικά. Πολλά ζώα, όπως λόγου χάρη ο ιαγουάρος, το πούμα, ο αετός και η κουκουβάγια, κυριαρχούνταν απο ανθρώπινα πνεύματα και δυνάμεις. Εξαιρετική είναι η απεικόνιση θεοτήτων, όπως ο «Άρχοντας Sicán» και το «Ανθρωπόμορφο Μυθικό Ον» της τέχνης των Nasca. Η συλλογή ολοκληρώνεται με έργα της περιόδου της Αποικιοκρατίας, όπως η διπλή πρόχους, στην οποία διακρίνουμε συνδυασμό των Προκολομβιανών τεχνικών με άλλες που εισήχθησαν από τους Αποικιοκράτες (εφυάλωση).

English : The Pre-Columbian Art Collection was donated by Georgios Gontikas and consists of objects belonging to the "Andean Civilisations" of South America. The general term "Andean Civilisations" encompasses the many cultural groups that inhabited the Andean mountain range, and had a common worship and technology. In this extensive territory three zones can be discerned: the North Andes (Colombia, Ecuador and a small part of Peru), the Central Andes (the high plateaux of Peru and Bolivia) and, in the south, the Chilean desert. Because there are very few surviving written sources, the conclusions of archaeological research provide valuable data for forming a picture of life in Pre-Columbian societies and of their exceptional, but still unknown, civilisation. The Pre-Columbian Art Collection illuminates many facets of peoples’ lives in Pre-Columbian America: technology, ceremonies, materials, clothing, rituals, and ideology. This is the only known Greek collection of objects from Central and South America, originating specifically from the civilisations of Ecuador, Peru, Costa Rica and Mexico. It includes more than 200 artefacts and an impressive group of 2,355 spindle whorls. Religion was a major factor of Pre-Columbian life; it was animistic, deifying natural forces, sacred sites and objects. Many of these forces were antithetical, although supplementary, since the religion was governed by the concept of dualism. Despite their individual differences, the devotional practices of Central and South America present common features, and demonstrate the reciprocal influence of symbols and religion between these two regions. Certain ceremonies included offerings to supernatural forces, whether "blowing" the spirit by smoking coca leaves on mountain peaks, or offering corn beer libations to the "Earth-Mother", known as "Pachamana" in the "Quechua" dialect, or making burnt offerings. Shamans and priests constituted a special social group associated with the aristocracy. As intermediaries between the real and the spirit world, shamans play a significant role in native societies to this very day. The principal source for identifying characteristic features of Pre-Columbian life, as vividly depicted by the objects in the Gontikas Collection, constitutes the recurring iconographic motifs. One observes that trophy-heads and priests (and/or shamans) dominate Nasca vessels, while elements of local flora and fauna adorn Ecuadorian spindle whorls. The cultural values of daily and ceremonial life were likewise reflected in art. Moche vessels demonstrate a preference for depicting battle scenes, prisoners, animals and plant themes, to which potters would lend human and divine features. Many animals, including the jaguar, puma, eagle and owl, were dominated by human spirits and forces. Deities were portrayed superbly, such as "Lord Sicán" and the "Anthropomorphic Mythical Being" of Nasca art. The collection is supplemented by works of the Colonial Period, such as the double pitcher, on which we recognise a combination of Pre-Columbian techniques with others that were introduced by the colonialists (glazing).

Τελευταία τροποποίηση

2015-10-09 12:02:24