Οι Έλληνες από το Αϊβαλί και το Μοσχονήσι
Η ίδρυση των νεωτέρων οικισμών των Μοσχονησίων (Μοσχονήσι ή Νησί) και Κυδωνιών (Αϊβαλί) ανάγεται στις αρχές του 17ου αιώνα, όταν εγκαταστάθηκε εκεί πλήθος αποίκων, κυρίως από τη Λέσβο αλλά και από την Πελοπόννησο, την Ηπειρωτική Ελλάδα και άλλα νησιά. Τα γλωσσικά ιδιώματα των αποίκων εξομοιώθηκαν με το χρόνο και αποτέλεσαν μια διάλεκτο η οποία εμφανίζει μεγάλη ποικιλία τύπων, εντάσσεται όμως στον ευρύτερο κλάδο των βορείων ελληνικών διαλέκτων. Το κυρίαρχο εποικιστικό στοιχείο ήταν λεσβιακό, γι' αυτό και η διάλεκτος παρουσιάζει πολλά κοινά στοιχεία με τη Λεσβιακή. Μετά τη μικρασιατική καταστροφή του 1922 και την ανταλλαγή των πληθυσμών που ακολούθησε, η διάλεκτος μεταφέρθηκε στην Ελλάδα, κυρίως στη Λέσβο. Η καταγραφή συνίσταται σε 36 ώρες ηχογραφήσεων από πρόφυγες πρώτης γενιάς και έλαβε χώρα στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος του Υπουργείου Αιγαίου Καταγραφή, μελέτη και διάσωση της γλώσσας και της ιστορίας των Μικρασιατών προσφύγων από τις Κυδωνίες και τα Μοσχονήσια.