Συλλογή Μεταβυζαντινής Εκκλησιαστικής Τέχνης
Η συλλογή μεταβυζαντινής εκκλησιαστικής τέχνης του Μουσείου Μπενάκη αποτελείται από τα λατρευτικά και χρηστικά σκεύη της εκκλησίας, τα λειτουργικά άμφια, τα ιερατικά κοσμήματα και εξαρτήματα, καθώς και τον ξυλόγλυπτο εξοπλισμό της εκκλησίας. Χρονικά καλύπτει την περίοδο από το 16ο αιώνα, όταν αναδιοργανώνεται η Εκκλησία μετά την Άλωση, έως και τις αρχές του 20ού αιώνα. Το γεωγραφικό φάσμα της προέλευσης και κατασκευής των έργων της συλλογής καλύπτει τον ευρύτερο χώρο, μέσα στον οποίο τεκμηριώνεται η παρουσία και δράση του Ελληνισμού: από τον Πόντο και την Καππαδοκία έως την Τρανσυλβανία και τη Βλαχία, και από τη Βενετία έως τη Ρωσία. Ένα σημαντικό μέρος της συλλογής αποτελείται από τα κειμήλια των προσφύγων της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης, που κατετέθησαν στο Μουσείο Μπενάκη ως διαρκή παρακαταθήκη. Τα έργα της εκκλησιαστικής τέχνης είναι κατασκευασμένα από πολύτιμο ή ημιπολύτιμο υλικό - ασήμι, χρυσός, πέτρες, μετάξι, χρυσοκέντημα - και είναι συχνά ενεπίγραφα με αφιερωματικές επιγραφές, στις οποίες αναγράφεται ο δωρητής / χορηγός, ο τεχνίτης, ο τόπος και η χρονολογία κατασκευής. Οι δωρητές προέρχονται συνήθως από τα εύπορα κοινωνικά στρώματα, που για την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν οι εκκλησιαστικοί και κοινοτικοί άρχοντες. Η τέχνη αυτή, που αρμόζει στο κοινωνικό κύρος της Εκκλησίας, συνεχίζει τη βυζαντινή παράδοση, μορφολογικά και εικονογραφικά, και παράλληλα καθρεφτίζει άμεσα την παραγωγή των μεγάλων αστικών κέντρων της εποχής, όπου επικρατούν τα καλλιτεχνικά ρεύματα τόσο της Ανατολής όσο και της Δύσης.