Αρχείο οικογένειας Μπουντούρη (Βουδούρη)
Το αρχείο της οικογένειας Μπουντούρη/Βουδούρη είναι ένα σπάνιο ιδιωτικό οικογενειακό αρχείο, κυρίως για το είδος του. Μεγάλο μέρος του αρχείου αναφέρεται στην γαιοκτησία της οικογένειας και στα κτηματικά και ιδιοκτησιακά θέματα που απορρέουν και σχετίζονται με την αγροτική οικονομία, αλλά ένα μεγαλύτερο ακόμα μέρος καλύπτει τις μεταλλευτικές και εμπορικές επιχειρήσεις των μελών της οικογένειας, που συγκαταλέγονται στον τομέα της βιομηχανικής οικονομίας. Η υδραίικη οικογένεια Μπουντούρη καταγόταν από την Γαράντζα της Μεσσηνίας. Οι δυο γιοί του Νικολάου Δ. Μπουντούρη, Σταμάτιος και Βασίλειος καθώς και ο γιος του Βασιλείου Ν.Μπουντούρη, Νικόλαος (Νικολός), τα αρχεία των οποίων περιλαμβάνονται στο πρώτο μέρος του ευρετηρίου αυτού, γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Ύδρα. Τα δύο αδέλφια ήσαν συνιδιοκτήτες εμπορικών πλοίων που έλαβαν μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις στη διάρκεια του Αγώνα της Ανεξαρτησίας καθώς και πρόκριτοι του νησιού. Δαπάνησαν όπως πολλοί άλλοι Υδραίοι, τεράστια ποσά, τα οποία έθεσαν στη διάθεση των αγωνιστών της Επανάστασης. Στοιχεία για τη δράση τους αυτή, τις εμπορικές και οικονομικές συναλλαγές τους, τη συντήρηση των πλοίων και των συντροφιών, τη σχέση τους με την πολιτική εξουσία του τόπου τους διασώζονται στα χαρτιά τους. Όταν, το 1830, η Εύβοια προσαρτήθηκε στην Ελλάδα υπό τον όρο να προηγηθεί η πώληση των τουρκικών ιδιοκτησιών, αρκετοί έλληνες και ξένοι κεφαλαιούχοι αγόρασαν μεγάλες εκτάσεις γης σε πολύ χαμηλές τιμές. Μ'αυτόν τον τρόπο ο Υδραίος Λάζαρος Γιουρδής το χωριό Μαντούδι (έκτασης 40 ζευγαριών) και λίγο αργότερα τα χωριά Φαράκλα και Κεράμια. Η κατακύρωση της κυριότητας και ιδιοκτησίας αυτής έγινε τελικά το 1838. Ο Λάζαρος Γιουρδής αγόρασε τον "συντροφικό τόπο" για λογαριασμό και άλλων Υδραίων που ήσαν συνιδιοκτήτες κατά: 2/6 Βασ. Ν. Μπουντούρης, 1/6 Νικόλαος Τομπάζης και 1/6 η σύζυγός του Χριστίνα Γιουρδή, κατά 1/6 οι αδελφοί Σταμάτης και Γκίκας Δοκός και 1/6 εξ ημίσεως ο Λάζαρος και ο αδελφός του Μανώλης Γιουρδής. Τα χωριά Βατώντας και Μπαϊράμαγα κοντά στη Χαλκίδα αγοράστηκαν επίσης την ίδια εποχή από τον Βασ. Ν. Μπουντούρη. Έτσι λοιπόν ο Βασ. Ν. Μπουντούρης και οι απόγονοί του, που αποτέλεσαν τον κλάδο Εύβοιας της οικογένειας Μπουντούρη, βρέθηκαν ιδιοκτήτες τεραστίων εκτάσεων γης για την εποχή εκείνη και μετετράπηκαν σε γαιοκτήμονες και ιδιοκτήτες μεταλλείων. Το μέρος του αρχείου που αναφέρεται στην γαιοκτησία απαρτίζεται από τίτλους ιδιοκτησίας, πλήθος συμβολαιογραφικών εγγράφων, ενοικιαστήρια, καταστάσεις αγροτικής παραγωγής και εισοδημάτων, καταστάσεις αγροτών και ημερομισθίων και διάφορους λογαριασμούς, που συμβάλλουν στην κατανόηση της αγροτικής οικονομίας και των σχέσεων παραγωγής. Όταν πέθανε ο Νικολός Β. Μπουντούρης (το 1868) και η περιουσία του μοιράστηκε στη γυναίκα του Βασιλική Γιουρδή και στα επτά παιδιά τους, η διαχείριση και η απόδοση των εισοδημάτων στους κληρονόμους και στους συνιδιοκτήτες γινόταν από τον πρωτότοκο γιο Βασίλειο, το αρχείο του οποίου αποτελεί τον κύριο όγκο του οικογενειακού αρχείου και περιγράφεται στο δεύτερο μέρος του ευρετηρίου. Στο αρχείο του Βασ. Ν. Βουδούρη προστέθηκαν όλες οι μεταλλευτικές δραστηριότητες και επιχειρήσεις της οικογένειας, μιας που οι πρώτες παραχωρήσεις μεταλλείων τέθηκαν ουσιαστικά σε ισχύ στο τέλος της δεκαετίας του 1860. Το αρχειακό υλικό (συμφωνητικά, έγγραφα, σχεδιαγράμματα, επιστολές, λογαριασμοί, κατάστιχα) που αναφέρεται στα μεταλλευτικά θέματα -παραχωρήσεις και εκμισθώσεις μεταλλείων, εξόρυξη, μεταφορά, φόρτωση, ναύλωση και εμπόριο μεταλλευμάτων χρωμίου και λευκολίθου- είναι ιδιαίτερα πλούσιο, με λεπτομερή στοιχεία που επιτρέπουν την κοντινή παρακολούθηση μιας ολοκληρωμένης μεταλλευτικής διαδικασίας. Το αρχείο της οικογένειας Μπουντούρη, λοιπόν, συνδυάζει τρεις διαφορετικές θεματικές πτυχές (ελληνική επανάσταση, μεγάλη γαιοκτησία και μεταλλεία). Το αρχείο αποτελείται συνολικά από 46 φακέλους και 74 κατάστιχα. Οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονταν στο αρχείο έχουν ενταχθεί στο Φωτογραφικό Αρχείο του Ε.Λ.Ι.Α. και, μετά την ψηφιοποίησή τους, εντάχθηκαν στις Ψηφιοποιημένες Συλλογές του Ε.Λ.Ι.Α. Το πρώτο μέρος του αρχείου (φάκελοι 1-4) περιλαμβάνει τα αρχεία των παλαιοτέρων μελών της οικογένειας, του Βασ. Ν. Μπουντούρη και του Νικ. Β. Μπουντούρη. Το δεύτερο μέρος, ο κύριος όγκος του αρχείου (φάκελοι 1-39), περιλαμβάνει το αρχείο του Βασ. Ν. Βουδούρη και τα οικονομικά κατάστιχα, που ως συγκεντρωτικά οικονομικά στοιχεία είναι ιδιαίτερα χρήσιμα. Το τρίτο μέρος (φάκελοι 1-3) περιλαμβάνει τα κατάλοιπα της Σκεύως Θ.Βώκου και τα κατάλοιπα της Ιωσηφίνας και του Δημ.Βουδούρη. Η ταξινόμηση του αρχείου του Βασ. Ν. Βουδούρη έγινε με βάση τέσσερις θεματικές ενότητες: Ι. Κτηματικά ΙΙ. Μεταλλευτικά ΙΙΙ. Προσωπικά ΙV. Οικονομικά κατάστιχα Δομή περιεχομένου: ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΑΡΧΕΙΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Ν. ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ Φακ. 1 Εμπορικά - Ναυτιλιακά (1812-1840) Φακ. 2 Κτηματικά - Ιδιοκτησιακά Ευβοίας (1830-1838) Φακ. 3 Προσωπικά (1756-1857) ΑΡΧΕΙΟ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΑΣ. ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ Φακ. 4 Προσωπικά (1831-1877) ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΑΡΧΕΙΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Ν. ΒΟΥΔΟΥΡΗ Ενότητα Ι Κτηματικά Φακ. 1 Κτήμα Βατώντα (1878-1911) Φακ. 2 Κτήμα Βατώντα (1873-1885) Φακ. 3 Κτήμα Βατώντα (1861-1915) Φακ. 4 Κτήμα Μαντουδίου - Πωλήσεις κτήματος (1874-1895) Φακ. 5 Κτήμα Μαντουδίου - Οικονομικά (1860-1906) Φακ. 6 Κτήμα Μαντουδίου - Οικονομικά (1871-1910) Φακ. 7 Συμβόλαια οικονομικά (1872-1909) Φακ. 8 Φορολογικά (1853-1914) Ενότητα ΙΙ Μεταλλευτικά Φακ. 9 Μεταλλευτικά - Παραχωρήσεις μεταλλείων (1861-1920) Φακ. 10 Μεταλλευτικά - Συμφωνίες εκμισθώσεων μεταλλείων, πώλησης μεταλλευμάτων (1866-1909) Φακ. 11 Μεταλλεία Λοκρίδος, Σερίφου (1896-1910) Φακ. 12 Μεταλλευτικά - Εξόρυξη λευκολίθου και χρωμίου (1869-1908) Φακ. 13 Μεταλλευτικά - Εξόρυξη και μεταφορά λευκολίθου και χρωμίου Φακ. 14 Οδοποιία - Τεχνικά έργα (1877-1908) Φακ. 15 Δικαστικά (1872-1911) Φακ. 16 Αλληλογραφία Ιωαν. Τζαμούρα - Β. Ν. Βουδούρη (1876-1880) Φακ. 17 Αλληλογραφία Ιωαν. Τζαμούρα - Β. Ν. Βουδουρη (1881-1884) Φακ. 18 Αλληλογραφία Ιωαν. Τζαμούρα - Β. Ν. Βουδούρη (1885-1891) Φακ. 19 Αλληλογραφία Ιωαν. Τζαμούρα - Β. Ν. Βουδούρη (1892-1897) Φακ. 20 Αλληλογραφία Ιωαν. Τζαμούρα - Β. Ν. Βουδουρη (1898-1902) Φακ. 21 Αλληλογραφία Ιωαν. Τζαμούρα - Β. Ν. Βουδουρη (1903-1910) Φακ. 22 Αλληλογραφία Φρ. Νόελ - Β. Ν. Βουδούρη (1874-1885) Φακ. 23 Αλληλογραφία Φρ. Νόελ - Β. Ν. Βουδούρη (1886-1908) Φακ. 24 Εμπορική αλληλογραφία (1865-1878) Φακ. 25 Εμπορική αλληλογραφία (1879-1882) Φακ. 26 Εμπορική αλληλογραφία (1883-1886) Φακ. 27 Εμπορική αλληλογραφία (1887-1888) Φακ. 28 Εμπορική αλληλογραφία (1888-1899) Φακ. 29 Εμπορική αλληλογραφία (1900-1903) Φακ. 30 Εμπορική αλληλογραφία (1904-1910) Φακ. 31 Εμπορική αλληλογραφία (1860-1910) Φακ. 32 Τραπεζική αλληλογραφία (1877-1908) Φακ. 33 Αλληλογραφία με χρηματομεσίτες (1880-1910) Φακ. 34 Ποικίλα Ενότητα ΙΙΙ Πολιτικά - Προσωπικά Φακ. 35 Πολιτικά - Εκλογικά (1872-1905) Φακ. 36 Πολιτική και προσωπική αλληλογραφία (1865-1910) Φακ. 37 Οικογενειακή αλληλογραφία (1865-1907) Φακ. 38 Προσωπικά - Περιουσιακά Βασ. και Ευφρ. Βουδούρη (1855-1910) Φακ. 39 Προσωπικά - Οικονομικά Βασ. και Ευφρ. Βουδούρη Ενότητα IV Οικονομικά κατάστιχα ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ Φακ.1 Κατάλοιπα Σκεύως Θ. Βώκου (1857-1904) Φακ. 2 Κατάλοιπα Ιωσηφίνας και Δημητρίου Ν. Βουδούρη - Μεταλλευτικά (1884-1936) Φακ. 3 Κατάλοιπα Ιωσηφίνας και Δημητρίου Ν. Βουδούρη - Προσωπικά (1890-1940) Για το αρχείο της οικογένειας Μποντούρη/Βουδόύρη έχει εκπονηθεί αναλυτικό ευρετήριο με επιμέλεια της αρχειονόμου Χριστίνας Βάρδα. Είναι προσβάσιμο στο: http://www.elia.org.gr/userfiles/archives/%CE%95%CE%A5%CE%A1%CE%95%CE%A4%CE%97%CE%A1%CE%99%CE%91/%CE%9C%CE%A0%CE%9F%CE%A5%CE%9D%CE%A4%CE%9F%CE%A5%CE%A1%CE%97__%CE%9F%CE%99%CE%9A.pdf
