Συλλογές της ημέρας

Αρχείο Σωτ. Γκολφινόπουλου

Ο Σωτ. Γκολφινόπουλος διετέλεσε δικηγόρος, συγγραφέας και Δημοτικός Σύμβουλος. Το Αρχείο του περιέχει επιστολές και διάφορα άλλα προσωπικά έγγραφα.

Νεολογισμοί: ελληνογενείς και ξενόγλωσσοι

Η εν λόγω συλλογή περιλαμβάνει ψηφιακά λήμματα νεολογισμών, όπως αυτά παρουσιάζονται στα Δελτία Επιστημονικής Ορολογίας και Νεολογισμών που εκδίδει το Κέντρο από το 1986. Εκεί παρουσιάζεται η ερευνητική διαδικασία και τα κριτήρια επιλογής του γλωσσικού υλικού. Συνοπτικά: συλλέγονται καθημερινά νεολογισμοί που εμφανίζονται σε εφημερίδες ευρείας κυκλοφορίας και που δεν υπάρχουν κατά τη στιγμή της αποδελτίωσής τους στα Λεξικά της Κοινής Νέας Ελληνικής (αθησαύριστοι). Οι νεολογισμοί εντάσσονται σε κειμενικά συμφραζόμενα και συνοδεύονται με πληροφορίες για τη συχνότητα εμφάνισής τους στο διαδίκτυο (μηχανή αναζήτησης Google). Περαιτέρω ταξινομούνται σε ηλεκτρονική βάση δεδομένων με σκοπό α) την καταγραφή των τάσεων σχηματισμού λέξεων προς εξαγωγή γλωσσολογικών συμπερασμάτων και β) την εφαρμογή των συμπερασμάτων στην απόδοση ξενόγλωσσων νεολογισμών και ξενόγλωσσης επιστημονικής ορολογίας. Στις ενότητες που ακολουθούν παρουσιάζονται κατάλογοι ελληνογενών και ξενόγλωσσων νεολογισμών και που έχουν θησαυριστεί τα τελευταία χρόνια και δημοσιευθεί στα επιστημονικά δελτία του ΚΕΕΟΝ. Πολλοί ελληνογενείς νεολογισμοί προέρχονται από το πρόσφατα έντονο φαινόμενο, το οποίο ονομάζεται διάχυση του επιστημονικού λεξιλογίου στην καθημερινή γλώσσα, όπως του επιστημονικού λεξιλογίου λ.χ. πρεβιοτικός, πλανητική υπερθέρμανση. Το ΚΕΕΟΝ, για παράδειγμα, καθόρισε στις 14/4/1997 ύστερα από αίτημα της Τράπεζας της Ελλάδος την ονομασία ευρώ ως απόδοση του αγγλικού γιούρο (euro). Επίσης το Κέντρο έχει κάνει ή υιοθετήσει κατά καιρούς διάφορες προτάσεις για ελληνικές αποδόσεις νεοεισερχομένων ξένων λέξεων, οι οποίες πλέον χρησιμοποιούνται ευρέως, όπως δείχνουν και οι χιλιάδες εμφανίσεις τους στο διαδίκτυο και έχουν θησαυριστεί ήδη σε Λεξικά: σαρώνω και σαρωτής για το σκάνερ, καταιγισμός ιδεών για το μπρέϊν-στόρμινγκ (brain-storming), χρονοθυρίδα για το σλοτ (slot), τηλεδιόδια για το ή-πάσ (e-pass). Και μάλιστα αυτή η δουλειά υποστηρίζεται, με αυστηρές γλωσσολογικές αρχές, από την Ηλεκτρονική Βάση Νεολογισμών και Ορολογίας του Κέντρου, η οποία τροφοδοτείται και ελέγχεται συστηματικά. Αρκετές αποδόσεις, είτε της Ακαδημίας Αθηνών είτε άλλων, δεν έχουν τελικά καθιερωθεί, πράγμα απολύτως φυσικό, μια και ο δανεισμός μεταξύ γλωσσών είναι απολύτως αυτονόητος και η γλώσσα αποτελεί έναν ζωντανό οργανισμό με δικούς της κανόνες αυτο-οργάνωσης. Βλέπουμε, όμως, ότι η γλώσσα μπορεί να καλλιεργηθεί, να τονωθεί, να δουλευτεί, ώστε να δώσει στους ομιλητές της την εναλλακτική και την ευκαιρία να αποφύγουν την ευκολία της άκριτης υιοθέτησης αδιαφανών ξένων λέξεων. Η τελική απόφαση βέβαια εναπόκειται πάντα στο γλωσσικό αίσθημα των φυσικών ομιλητών.

Για προγραμματιστές

Είστε προγραμματιστής και σας φάνηκε ενδιαφέρον το μητρώο; Μπορείτε να έχετε τις συλλογές του μητρώου για επεξεργασία μέσω γνωστών πρωτοκόλλων.

Μάθετε περισσότερα...

Καλώς ήλθατε στα Μητρώα Πόρων Ανθρωπιστικών Σπουδών.

Το εργαλείο αυτό αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου DARIAH-ΑΤΤΙΚΗ Ανάπτυξη της ελληνικής ερευνητικής υποδομής για τις ανθρωπιστικές επιστήμες ΔΥΑΣ.

Μέσω αυτού ο χρήστης ερευνητής ή μελετητής των ανθρωπιστικών επιστημών και των τεχνών μπορεί να αναζητήσει πληροφορίες τόσο για φορείς (οργανισμούς ή ιδιώτες) της Ελλάδας, όσο και για τις συλλογές, φυσικές και ψηφιακές, που κατέχουν ή διαχειρίζονται.

Oι χρήστες του εργαλείου αξιοποιούν την προσφερόμενη τεχνογνωσία και τους διαθέσιμους ψηφιακούς πόρους για την αναβάθμιση της ποιότητας της έρευνάς τους ή και για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Οι διαχειριστές πολιτιστικών συλλογών (αρχειονόμοι, βιβιοθηκονόμοι, επιμελητές μουσείων) αξιοποιούν τη συλλογική τεχνογνωσία για την ευρύτερη δυνατή κοινωνική αξιοποίηση των ψηφιακών πόρων των ανθρωπιστικών επιστημών και της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Το περιεχόμενο του ψηφιακού εργαλείου εμπλουτίζεται και επικαιροποιείται συνεχώς με φιλοδοξία τη διάδοση του ελληνικού αναλογικού και ψηφιακού περιεχομένου και την πρόσβαση σε επιστημονικό περιεχόμενο. Γι’ αυτό και η συμβολή των χρηστών είναι απαραίτητη.

Το έργο κατέστη εφικτό χάρη και στην πολύτιμη συνδρομή των υπευθύνων των φορέων στους οποίους απευθύνθηκε το ΔΥΑΣ, τους οποίους και ευχαριστούμε θερμά.

Για διορθώσεις, επικαιροποιήσεις στοιχείων ή και για εισαγωγή νέων οργανισμών και συλλογών παρακαλούμε να συμπληρώσετε τις αντίστοιχες φόρμες:

  • φόρμα οργανισμών
  • φόρμα συλλογών
και να τις στείλετε στο dyas@academyofathens.gr