Αρχείο Στράτη Μυριβήλη
Ο Στράτης Μυριβήλης (καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Ευστράτιου Σταματόπουλου που θα χρησιμοποιήσει για πρώτη φορά το 1911) γεννήθηκε στη Σικαμνιά της Λέσβου το 1892. Κατά τον Ηλία Βενέζη ο Σ.Μ. υπήρξε ο ‘γενάρχης’ της Αιολικής Λογοτεχνίας και σημαντικός πεζογράφος της Γενιάς του ΄30. Καθιερώθηκε κυρίως ως συγγραφέας μυθιστορημάτων και διηγημάτων, αν και το έργο του ως χρονογράφου είναι ιδιαίτερα ογκώδες. Από τα μυθιστορήματά του Η Ζωή εν Τάφω (1924/1930) που πρωτοδημοσιεύτηκε σε συνέχειες στην εφημερίδα Καμπάνα το 1923-24, Η Δασκάλα με τα Χρυσά Μάτια (1933) και Η Παναγιά η Γοργόνα (1949) θεωρείται ότι αποτελούν μια τριλογία βασισμένη στις εμπειρίες του Σ.Μ. στο μέτωπο και τα χαρακώματα. Από τα πιο γνωστά έργα του είναι ακόμα οι νουβέλες Ο Βασίλης ο Αρβανίτης (αρχικά σε συνέχειες, 1943) και Ο Παν (1944) και οι συλλογές διηγημάτων Το Πράσινο Βιβλίο (1935), Το Γαλάζιο Βιβλίο (1939), Το Κόκκινο Βιβλίο (1952), Το Βυσσινί Βιβλίο (1959). Έχει επίσης γράψει συλλογές ποιημάτων, ένα παιδικό μυθιστόρημα (Ο Αργοναύτης) και ταξιδιωτικές εντυπώσεις. Τα έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες. Εργάστηκε ως χρονογράφος και λογοτεχνικός συνεργάτης σε διάφορες εφημερίδες (π.χ. βλ. τη μόνιμη στήλη του Πτερόεντα στην εφημερίδα Η Εθνική, 1933-1957), ενώ σημαντική ήταν και η θητεία του στο ραδιόφωνο με εβδομαδιαίες εκπομπές (‘Το χρονικόν της εβδομάδος’, ‘Μιλάμε για την Τέχνη’, ‘Το Λογοτεχνικό Τέταρτο’). Εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας το 1958, υπήρξε ιδρυτικό μέλος, πρόεδρος και αντιπρόεδρος της Εθνικής Εταιρείας των Λογοτεχνών της Ελλάδος, ιδρυτικό μέλος, αντιπρόεδρος και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Λογοτεχνών, καθώς και αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Εθνικού Θεάτρου. Είχε ακόμα προταθεί από την Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών ως υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας (1963). Πέθανε στην Αθήνα το 1969. Το αρχείο Στράτη Μυριβήλη δωρήθηκε στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη από τις κληρονόμους του συγγραφέα Καίτη Μυριβήλη, Δροσούλα Αγγελοπούλου-Μυριβήλη και Χάρη Μυριβήλη στις 9 Δεκεμβρίου 1999. Είχε προηγηθεί δωρεά των μεταφρασμένων βιβλίων του Σ.Μ. που έχουν εκδοθεί από ξένους εκδοτικούς οίκους (Μάρτιος 1999). Ακολούθησαν δύο ακόμα παραλαβές υλικού (φωτογραφίες και επιστολές), μία στις 7 Απριλίου 2006 και η άλλη στις 28 Νοεμβρίου 2006. Πριν δωρηθεί το αρχείο είχε οργανωθεί και καταγραφεί από τη φιλόλογο Δρ. Νίκη Λυκούργου, η οποία είχε συντάξει ‘Κατάλογο Περιεχομένων Αρχείου Σ.Μ.’ (1998). Στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, την ταξινόμηση και σύνταξη του καταλόγου ξεκίνησε η Μαρία Βολτέρα και ολοκλήρωσε η Λήδα Κωστάκη σε πρώτη φάση το 2004, ενώ το 2007 ενσωματώθηκε και το υλικό των νέων παραλαβών. Το αρχείο περιλαμβάνει χειρόγραφα και δακτυλόγραφα έργων του Σ.Μ., επιστολές, προσωπικά έγγραφα, δημοσιεύματα και κείμενα από ραδιοφωνικές εκπομπές, αποκόμματα από τον τύπο - κυρίως δημοσιευμάτων του αλλά και κρίσεων για το έργο του - τεύχη περιοδικών και εφημερίδων που κρατούσε και μεταφράσεις των έργων του. Ακόμα υπάρχουν πολλές μελέτες του έργου του και της συμβολής του στην νεοελληνική λογοτεχνία. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του Σ.Μ. είχε αναλάβει και διατηρούσε το αρχείο του ο γιος του Λάμπης, ενώ μετά το θάνατο του συγγραφέα τόσο ο γιος του όσο και οι κληρονόμοι του συνέχισαν να συμπληρώνουν το αρχείο με δευτερογενές υλικό, κυρίως μελέτες άλλων για το Σ.Μ. και το έργο του και αποκόμματα του τύπου για το Σ.Μ.
