Συλλογές της ημέρας

Πρόγραμμα Ηλεκτρονικής Τεκμηρίωσης του Αρχαίου Θεάτρου

Το πρόγραμμα αρχαίου θεάτρου του ΙΜΣ έχει ως στόχο να συγκεντρώσει σε μιαν ηλεκτρονική βάση δεδομένων κάθε δυνατή πληροφορία για το αρχαίο δράμα ως θεατρική πρακτική και πολιτιστική δραστηριότητα μέσα στα ευρύτερα γεωγραφικά όρια του ελληνόφωνου κόσμου (αν και οι επικαλύψεις του ελληνικού με το ρωμαϊκό θέατρο είναι πολύ μεγάλες από την ύστερη ελληνιστική περίοδο κι έπειτα). Η έρευνα ξεκινά από τις καταβολές του δράματος στην Αθήνα του έκτου αιώνα π.Χ. και φτάνει έως την ύστερη αρχαιότητα και το πρώιμο Βυζάντιο, όταν πια είχαν πάψει να γίνονται σκηνικοί αγώνες και επίσημες παραστάσεις τραγωδίας (ιδίως μετά την επικράτηση του Χριστιανισμού), αλλά συνεχίζονταν οι δραστηριότητες των μίμων, των παντομίμων και άλλων μορφών 'παραθεάτρου'. Οι μαρτυρίες που συλλέγονται (φιλολογικές, επιγραφικές και αρχαιολογικές) αφορούν σε εκατοντάδες αρχαίων θεάτρων και θεατρικών πανηγύρεων, και σε χιλιάδες καλλιτεχνών (θεάτρου, μουσικής, χορού, λαϊκών θεαμάτων) και δραματικών μνημείων που εικονίζουν θεατρικές σκηνές, ηθοποιούς ή προσωπεία (ανάγλυφα, ψηφιδωτά, αγγεία, ειδώλια, κα.). Έχουν συμπεριληφθεί θέατρα και ωδεία (μερικά γνωστά μόνον από φιλολογικές πηγές, μερικά ανασκαμμένα αλλά αδημοσίευτα)· δραματικά μνημεία που φυλάσσονται σε τοπικά και σε μεγάλα μουσεία (ελληνικά και ξένα)· θεατρικές πανηγύρεις, θεσμοθετημένες ή μη· και καλλιτέχνες που είτε έπαιξαν σε ελληνόφωνες περιοχές είτε κατάγονταν από ελληνόφωνες περιοχές. Τα στοιχεία που συγκεντρώνονται τεκμηριώνουν μιαν αξιόλογη πολιτιστική δραστηριότητα, που έρχεται να προστεθεί στον υποκείμενο ιστορικό και αρχαιολογικό ιστό των γνώσεών μας για την Αρχαία Ελλάδα. Στόχος του προγράμματος δεν είναι απλώς η αναλυτική καταγραφή του πλούσιου αυτού αρχαιολογικού, επιγραφικού και φιλολογικού υλικού, η λεπτομερής ταξινόμηση των δημοσιευμένων και αδημοσίευτων πηγών και η εποπτική παρουσίαση της ποικιλίας των πληροφοριών. Προπάντων είναι η δημιουργία ενός αξιόπιστου εργαλείου έρευνας και μελέτης, που έχει δύο σημαντικά πλεονεκτήματα: (α) είναι ανοιχτό σε διαρκή εμπλουτισμό με νέα δεδομένα ή σύγχρονες ερμηνείες· και (β) παρέχει τη δυνατότητα διαφορετικών προσεγγίσεων, πολλαπλών συγκρίσεων ή συσχετισμών και συνδυαστικής μελέτης των μαρτυριών για τη θεατρική δραστηριότητα στην αρχαιότητα. Ουσιαστικά, φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε ένα εργαλείο που να μας επιτρέπει να συνεκτιμήσουμε όλες τις παραμέτρους αυτού του σύνθετου και πολυδύναμου καλλιτεχνικού φαινομένου, που ήδη στα χρόνια του Αλεξάνδρου είχε αναδειχθεί σε σήμα του ελληνικού πολιτισμού. Η κατά το δυνατόν λεπτομερής αυτή τεκμηρίωση - υλικό που σε παραδοσιακή έντυπη μορφή μάλλον θα περιοριζόταν σε υποσημειώσεις και ανθολόγηση εικόνων - τώρα καταλαμβάνει κεντρική θέση στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων, και γίνεται άμεσα προσιτό χάρη στις μηχανές απλής ή σχεσιακής αναζήτησης, τις οποίες διαθέτουν τα σύγχρονα προγράμματα λογισμικού, σε συνδυασμό με τους 'περιηγητές' (browsers) του Διαδικτύου. Ωστόσο, οι παραπάνω μαρτυρίες συμπληρώνονται με σειρές δοκιμίων οργανωμένων λογικά σε ομάδες, όπως στα περιεχόμενα ενός βιβλίου: (α) Γενικά· (β) Πηγές και ιστορία του θεάτρου· (γ) Ποιητική του δράματος· (δ) Δραματουργοί· (ε) Υποκριτές και υποκριτική· (ς) 'Διονύσου τεχνίται' και θεατρικά επαγγέλματα· (ζ) Δραματικές πανηγύρεις, σκηνικοί αγώνες, οργάνωση παραστάσεων· (η) Θέατρα και θεατρικά μνημεία· (θ) Σκηνικά, προσωπεία και κουστούμια· (ι) Μουσική και όρχηση στο θέατρο. Τα δοκίμια αυτά, που οφείλονται σε πολλούς ειδικούς, θα αποτελέσουν τα 'κεφάλαια' ενός βιβλίου, από τα οποία μπορεί να απουσιάζει η ενότητα της οπτικής γωνίας ενός μελετητή· παρέχουν όμως τη δυνατότητα διαλόγου - ακόμη και διαφωνίας - που ταιριάζει σε μια συγκέντρωση υλικού που υπολογίζεται ότι κάποτε θα φτάσει να αντιστοιχεί σε πολλά βιβλία. Το συγκεντρωμένο υλικό, αρχικά σε βάση δεδομένων του συστήματος CLIO (που είχε αναπτυχθεί από το Ινστιτούτο Πληροφορικής του ΙΤΕ), μεταφέρεται σταδιακά στον ιστοχώρο www.ancient-theater.gr, όπου μικρό μέρος των στοιχείων που έχουν καταχωρισθεί - κυρίως δραματικά μνημεία, αλλά επίσης λίγοι τεχνίτες του Διονύσου και ορισμένα δοκίμια - είναι επισκέψιμο (οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να χρησιμοποιούν το όνομα guest και το σύνθημα bravissimo).

Αρχείο Αλέκου Αλαβάνου

Ο Αλ. Αλαβάνος είναι ο έλληνας ευρωβουλευτής με την πλέον μακροχρόνια παρουσία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το αρχείο καλύπτει τη χρονική περίοδο 25 ετών και περιλαμβάνει τα τεκμήρια πέντε συνεχόμενων κοινοβουλευτικών περιόδων (1981-1984, 1984-1989, 1989-1994, 1994-1999, 1999-2004) κατά τις οποίες ο Αλ. Αλαβάνος διετέλεσε ευρωβουλευτής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας (1981-1989) και στη συνέχεια του Συνασπισμού (1989-2004). Πρόκειται για αρχείο με ικανοποιητική πληρότητα, το οποίο εξασφαλίζει, χωρίς ανακολουθίες, τη χρονική συνέχεια ενώ καταγράφει μια πλήρως αντιπροσωπευτική εικόνα των δραστηριοτήτων του ευρωβουλευτή τόσο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και στην ελληνική πολιτική και κοινωνική σκηνή με την ιδιότητά του ως ευρωβουλευτή. Στο αρχείο αποτυπώνονται ιδιαίτερα οι έντονες πολιτιστικές του παρεμβάσεις μέσα από τη διοργάνωση εκθέσεων στους χώρους του Ευρωκοινοβουλίου με στόχο την ανάδειξη κοινωνικών ομάδων αλλά και πτυχών του ελληνικού πολιτισμού αλλά και η μακροχρόνια προσπάθειά του για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα. Το αρχείο, κατά το μεγαλύτερο μέρος του, παραδόθηκε οργανωμένο σύμφωνα με τις ανάγκες χρήσης του παραγωγού του. Διατηρήθηκε η αρχική τάξη του αρχείου και ταξινομήθηκε, αρχικά σε οκτώ σειρές και εσωτερικά, όπου αυτό κρίθηκε σκόπιμο, σε υποσειρές με βάση θεματολογικά και χρονολογικά κριτήρια. Αναλυτικότερα, προέκυψαν οι ακόλουθες σειρές: 1. Ε Κοινοβουλευτική δραστηριότητα (σειρά) 1989-2004 Ε001 Γραπτές-προφορικές ερωτήσεις (με/χωρίς απάντηση), (υποσειρά) Ε002 Συγκεντρωτικοί πίνακες ερωτήσεων-απαντήσεων (υποσειρά) Ε003 Ψηφίσματα (Χρονολογική Κατάταξη), (υποσειρά) 1991-2000 Ε003.1Ψηφίσματα (Θεματική κατάταξη), (υποσειρά) 1991-2004 Ε004 Τροπολογίες (υποσειρά) 1990-2004 Ε005 Εκθέσεις (Θεματική κατάταξη), (υποσειρά) Ε006 Λοιπή κοινοβουλευτική δραστηριότητα (υποσειρά) Ε007Πολιτιστική δραστηριότητα (υποσειρά) 2. C Εισερχόμενη - εξερχόμενη αλληλογραφία (σειρά) 1991-2003 3. I Πολιτική Επικοινωνία (σειρά) 1981-2004 Ι001Συνεντεύξεις και δηλώσεις στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο (υποσειρά) 1981-2004 Ι002 Δελτία τύπου (υποσειρά) 1991-2004 4. P Πολιτική δραστηριότητα (σειρά) 1982-2004 Ρ001Εσωκομματική δραστηριότητα (υποσειρά) 1982-2004 Ρ002Προεκλογικές Εκστρατείες (υποσειρά) 1994, 1998-2000 Ρ003Ανεξάρτητες Αρχές - Σώματα Επιθεωρητών (υποσειρά) 5. Α Εφημερίδα, «Η ΑΥΓΗ» (σειρά) 1989-1997 6. L. Συλλογές (σειρά) 1989-1999 L001 Περιοδικός Τύπος, (υποσειρά) L002 Επίσημη εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, (υποσειρά) L003 Αποκόμματα Τύπου, (υποσειρά) 1989-1999 7. AU Οπτικοακουστικό αρχείο (σειρά) 1989-2004 AU001 Φωτογραφικά τεκμήρια (υποσειρά) 1989-2004 AU002 Οπτικοακουστικό υλικό (υποσειρά) 1989-2004 8. AR Άρθρα και δημοσιεύματα (σειρά) 1993-2000 AR001 Βιβλία (υποσειρά) 1993-2000 AR002 Φυλλάδια (υποσειρά) 1994-1998.

Για προγραμματιστές

Είστε προγραμματιστής και σας φάνηκε ενδιαφέρον το μητρώο; Μπορείτε να έχετε τις συλλογές του μητρώου για επεξεργασία μέσω γνωστών πρωτοκόλλων.

Μάθετε περισσότερα...

Καλώς ήλθατε στα Μητρώα Πόρων Ανθρωπιστικών Σπουδών.

Το εργαλείο αυτό αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου DARIAH-ΑΤΤΙΚΗ Ανάπτυξη της ελληνικής ερευνητικής υποδομής για τις ανθρωπιστικές επιστήμες ΔΥΑΣ.

Μέσω αυτού ο χρήστης ερευνητής ή μελετητής των ανθρωπιστικών επιστημών και των τεχνών μπορεί να αναζητήσει πληροφορίες τόσο για φορείς (οργανισμούς ή ιδιώτες) της Ελλάδας, όσο και για τις συλλογές, φυσικές και ψηφιακές, που κατέχουν ή διαχειρίζονται.

Oι χρήστες του εργαλείου αξιοποιούν την προσφερόμενη τεχνογνωσία και τους διαθέσιμους ψηφιακούς πόρους για την αναβάθμιση της ποιότητας της έρευνάς τους ή και για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Οι διαχειριστές πολιτιστικών συλλογών (αρχειονόμοι, βιβιοθηκονόμοι, επιμελητές μουσείων) αξιοποιούν τη συλλογική τεχνογνωσία για την ευρύτερη δυνατή κοινωνική αξιοποίηση των ψηφιακών πόρων των ανθρωπιστικών επιστημών και της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Το περιεχόμενο του ψηφιακού εργαλείου εμπλουτίζεται και επικαιροποιείται συνεχώς με φιλοδοξία τη διάδοση του ελληνικού αναλογικού και ψηφιακού περιεχομένου και την πρόσβαση σε επιστημονικό περιεχόμενο. Γι’ αυτό και η συμβολή των χρηστών είναι απαραίτητη.

Το έργο κατέστη εφικτό χάρη και στην πολύτιμη συνδρομή των υπευθύνων των φορέων στους οποίους απευθύνθηκε το ΔΥΑΣ, τους οποίους και ευχαριστούμε θερμά.

Για διορθώσεις, επικαιροποιήσεις στοιχείων ή και για εισαγωγή νέων οργανισμών και συλλογών παρακαλούμε να συμπληρώσετε τις αντίστοιχες φόρμες:

  • φόρμα οργανισμών
  • φόρμα συλλογών
και να τις στείλετε στο dyas@academyofathens.gr